Nieściągalne należności kontrahentów a obowiązek dokumentacyjny (KUP)

W dniu 16 grudnia 2014 r. Minister Finansów wydał interpretację indywidualną (IBPBI/2/423-1123/14/AP) w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych nieściągalnej wierzytelności, uprzednio zarachowanej do przychodów podatkowych.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 851 ze zm., dalej: „udop”), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2. Z kolei na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 2c udop, za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana postanowieniem sądu o ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku.

Nieściągalne wierzytelności, zgodnie z art. 16 ust. 2 udop, mogą być zaliczane w koszty operacyjne, stanowiące koszty uzyskania przychodu, pod warunkiem odpowiedniego udokumentowania nieściągalności m.in. postanowieniem sądu o:
1. oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
2. umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. 1, lub
3. ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 20 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione. Dla zaliczenia wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów konieczne jest więc spełnienie wskazanych w udop przesłanek jednocześnie. Nie będzie mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów wierzytelność, która nie została uprzednio zaliczona do przychodów należnych, choćby została udokumentowana w sposób przewidziany w ustawie, jak i wierzytelność, która została uprzednio zakwalifikowana do przychodów należnych, ale której nieściągalność nie została udokumentowana we właściwy sposób.

W związku z powyższym wierzyciel w postępowaniu upadłościowym, które w realiach naszego kraju często trwa kilka lat, nie posiada bieżącej wiedzy o stanie postępowania upadłościowego. Niemniej podatnik może okresowo kontrolować bieżące stany wpisów upadłego w rejestrze Przedsiębiorców KRS oraz ogłoszenia ukazujące się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Minister Finansów w interpretacji indywidualnej podkreślił, iż wierzytelność określona jako nieściągalna może zostać zaliczona do kosztów podatkowych, jeżeli została uprzednio zarachowana do przychodów należnych oraz jej nieściągalność jest udokumentowana postanowieniem, z którego jednoznacznie wynika, że dłużnik nie ma majątku, z którego mogłaby być egzekwowana wierzytelności. W związku z powyższym, Minister Finansów uznał, że wydruk ogłoszenia z Monitora Sądowego i Gospodarczego jest wystarczającym dokumentem potwierdzającym nieściągalność wierzytelności. W konsekwencji, Podatnik może tak udokumentowane nieściągalne wierzytelności zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (Organ nie odniósł się do przepisów cytowanych we własnym stanowisku dotyczących ogłoszeń w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w przedmiocie umorzenia postępowania upadłościowego, gdyż kwestia ta nie była objęta pytaniem Wnioskodawcy, które wyznacza zakres interpretacji indywidualnej).