Przepisy o “nieujawnionych przychodach” niezgodne z Konstytucją

W dniu 18 lipca 2013 roku Trybunał Konstytucyjny ogłosił długo oczekiwany wyrok w sprawie nieujawnionych źródeł przychodów, sygn. SK 18/09, w którym zakwestionował zgodność z ustawą zasadniczą przepisy regulujące opodatkowanie tzw. przychodów nieujawnionych. Trybunał orzekł jednak, że przepis pozwalający na nałożenie 75-proc stawki podatku na dochód z nieujawnionego źródła jest zgodny z Konstytucją RP. Jego zdaniem nie jest to kara dla podatnika, tylko reakcja państwa na oszustwa i zatajanie dochodów, a wysoka stawka umożliwia odzyskanie należnego podatku i odsetek za zwłokę.  

Trybunał uznał art. 20 ust. 3 u.p.d.o.f. – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1998 roku do 31 grudnia 2006 r roku – za niezgodny z Konstytucją. Orzekł, że narusza on zasadę sprawiedliwości społecznej i prawo własności podatnika. Co ciekawe, zakwestionowany artykuł także po tej dacie ma podobną konstrukcję, niemniej TK orzekł o jego niekonstytucyjności, zgodnie z wnioskiem Podatnika, za wskazany okres obowiązywania.

Według Trybunału niezgodny z Konstytucją jest także przepis dotyczący przedawnienia tego zobowiązania, tj. art. 68 § 4 o.p. TK uznał, że podatnik musi mieć prawo powoływania się na zarzut przedawnienia zobowiązania podatkowego. Przepisy ten straci moc z upływem osiemnastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. Orzekając o niekonstytucyjności obu przepisów Trybunał stwierdził, że są one nieprecyzyjne i niejednoznaczne, a ich stosowanie prowadzi do decyzji urzędów podejmowanych na niekorzyść podatników. 

Są już pierwsze skutki lipcowego wyroku TK, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, po wyroku Trybunału Konstytucyjnego organy podatkowe i skarbowe nie mogą nakładać podatku od przychodów z nieujawnionych źródeł (wyroki NSA z 13 sierpnia 2013 r., sygn. II FSK 2295/11, II FSK 2296/11, II FSK 2327/11, II FSK 2370/11). NSA rozpatrywał skargę na wyrok WSA w Lublinie, który uznał za prawidłowe decyzje wymierzające małżonkom przez organy skarbowe podatku do zapłaty (według stawki 75-proc.) za lata 2005, 2006 i 2007. Jak podsumował sędzia Jan Rudowski, z powodu podważenia przez TK konstytucyjności art. 20 ust. 3 u.p.d.p.f. nie można mówić o powstaniu przychodu ze źródeł nieujawnionych. Art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy określający, że przychodem są także inne źródła przychodów, nie daje żadnej podstawy do opodatkowania ukrytych dochodów na dotychczasowych zasadach!

WAŻNE!

Podatnicy, których sprawy z tytułu nieujawnionych źródeł zakończyły się niekorzystnie mogą żądać wznowienia postępowania na podstawie art. 240 § 1 pkt 8 o.p. Wyroku TK jeszcze nie opublikowano, zgodnie z Konstytucją powinno to nastąpić niezwłocznie. Będzie to bardzo ważna data gdyż podatnicy będą mieli tylko miesiąc na zgłoszenie wniosku o wznowienie postępowania.