Odszkodowanie a podatek PIT

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350), dalej “pdof” lub “PIT”, otrzymane świadczenia odszkodowawcze są zwolnione z podatku, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z: przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, aktów administracyjnych wydanych na podstawie przepisów, postanowień zakładowych i ponadzakładowych aktów prawa pracy (tj. układów zbiorowych pracy, porozumień zbiorowych niebędących układami, regulaminów, statutów).

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o pdof, wolne od podatku są odszkodowania w postaci:

  • renty:
    • przyznane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, otrzymane przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo którego potrzeby zwiększyły się lub widoki powodzenia na przyszłość zmniejszyły,
    • przyznane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie spowodowania śmierci poszkodowanego, otrzymane przez osoby uprawnione z mocy art. 446 § 2 Kodeksu cywilnego, tj. przez osoby, względem których ciążył na zmarłym obowiązek alimentacyjny oraz przez inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania,
  • miesięcznego świadczenia na zapewnienie środków utrzymania, o których mowa w art. 7533 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego.

Pamiętać należy, iż nie każde jednak odszkodowanie lub zadośćuczynienie spełniające powyższe kryteria może pozostać wolne od pdof. Przywołany przepis wyłącza ze zwolnienia świadczenia otrzymywane przez pracowników:

  • z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
  • wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
  • z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
  • przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
  • wynikające z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe,
  • za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej,
  • za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą

Zatem, podlegają PIT.

Ponadto, podatek od odszkodowania należy zapłacić w następujących przypadkach:

  • Odszkodowania związane z prowadzoną działalnością gospodarczą – zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o PIT, odszkodowania związane z majątkiem firmowym wliczane są do przychodów z działalności gospodarczej. Dotyczy to również rekompensat wypłacanych przez firmy ubezpieczeniowe.
  • Świadczenia wynikające z zawartych umów lub ugód pozasądowych, które nie opierają się na przepisach ustawowych.
  • Odszkodowania za utracone korzyści, o których mowa w art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego, czyli za potencjalne zyski, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby szkoda nie została wyrządzona.
  • Odsetki od opóźnień w wypłacie odszkodowania – na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, odsetki są traktowane jako przychód z innych źródeł i podlegają opodatkowaniu.